Torfowiec czerwonawy
Artykuł ten został zgłoszony do umieszczenia na stronie głównej w rubryce „Czy wiesz”.
Pomóż nam go sprawdzić: oceń zgłoszoną nominację.
Pomóż nam go sprawdzić: oceń zgłoszoną nominację.
 | |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | eukarionty | ||
|---|---|---|---|
| Królestwo | rośliny | ||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | mchy | ||
| Klasa | torfowce | ||
| Rząd | torfowce | ||
| Rodzina | torfowcowate | ||
| Rodzaj | torfowiec | ||
| Gatunek | torfowiec czerwonawy | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Sphagnum rubellum Wils. Bryol. Brit. 19. pl. 60 1855[3] | |||
| |||
| |||
Torfowiec czerwonawy (Sphagnum rubellum Wils.) – gatunek mchu z rodziny torfowcowatych. Występuje na półkuli północnej, dość pospolity na terenie Polski.
Rozmieszczenie geograficzne
Szeroko rozpowszechniony na półkuli północnej[4].
W Polsce dość pospolity na terenie całego kraju, choć najliczniej występuje na północy[5]. W górach ma rozproszone stanowiska, zarówno w Sudetach, jak i Karpatach (w Tatrach rośnie do wysokości 1410 m n.p.m.)[5].
Morfologia i anatomia
- Pokrój
- Torfowiec mały lub średniej wielkości[4], do 10 cm wysokości[6], smukły i wiotki, koloru od purpurowego lub głębokiej bordowej czerwieni przez czerwony, czerwonozielony do żółtawozielonego[5][4], tworzący najczęściej luźne, niewysokie i miękkie darnie[5][6].
- Główki
- Płaskie[4], luźne[5].
- Pęczki
- Dość luźno rozmieszczone, odsłaniające łodyżkę[5]. Zazwyczaj z trzema gałązkami. Dwie gałązki odstające są lekko zakrzywione na końcach[4]; górna krótsza, dolna dłuższa[5]. Gałązka zwisająca (rzadziej 2) dość długa, mniej lub bardziej przylegająca do łodyżki[5].
- Łodyżki
- Cienkie, do 0,7 mm średnicy[5], miękkie[6]. Czerwone, żółtawe lub jasnozielone, dość odsłonięte. Kora dobrze rozwinięta, z 3-4 warstwami mocno rozdętych komórek hialinowych (wodnych) bez porów. Cylinder wewnętrzny przeważnie czerwony[5]. Łodyżki gałązkowe z wyraźną, pojedynczą komórką retortową z dobrze wykształconą, silnie odgiętą szyjką[4][6].
- Listki łodyżkowe
- Podłużne[4], językowate[5], podłużnie językowate[4] lub językowato-trójkątne[5] (także trójkątne lub trójkątno-językowate[7]), ze szczytem szeroko zaokrąglonym[4], ząbkowanym lub słabo postrzępionym[6], wzniesione i mniej lub bardziej przylegające do łodyżki, niekiedy odstające[5], do 1 mm długości[6]. Komórki wodne zazwyczaj bez listewek[4] lub z nielicznymi listewkami[7], jedno- lub dwu częściowe, z wyjątkiem szczytu – tam istnieje podział komórek wodnych na 2-4 części[4].
- Listki gałązkowe
- Nieduże, do 1,5 mm długości[5] (zazwyczaj 0,7-1,2 mm[6]), jajowate, jajowato-lancetowate[4], lancetowate[5], ułożone dość luźno w pięciu rzędach na gałązce[4], nieco odstające[5]. Komórki wodne po stronie wypukłej listka dość rozdęte[5], z licznymi, małymi, okrągłymi porami na szczycie i eliptycznymi w dalszej części[4]. Po stronie wklęsłej płaskie lub prawie płaskie[5], a pory duże i okrągłe w strefach krawędziowych[4]. W przekroju poprzecznym chlorocysty trójkątne lub trapezowe, o dość cienkich ścianach, szeroko otwarte po stronie brzusznej listka, mocno zwężone po stronie grzbietowej[4].
-
Listek gałązkowy -
Listek łodyżkowy -
Listki gałązki zwisającej
- Gatunki podobne
- Najczęściej mylony z torfowcem ostrolistnym[4], ale także z torfowcem Russowa i torfowcem Warnstorfa[5]. Torfowiec ostrolistny ma półkolistą główkę, podczas gdy torfowiec czerwonawy płaską. Listek łodyżkowy u S. rubellum jest zaokrąglony na szczycie, u S. capillifolium dość tępy[7]. U S. capillifolium często występują dość liczne listewki w komórkach wodnych listków łodyżkowych, u S. rubellum zazwyczaj listewek brak lub są nieliczne[7].
Ekologia i biologia
Występuje głównie na otwartych torfowiskach wysokich[5][6], niekiedy przejściowych[6], rzadziej w borach bagiennych[5], na zboczach kępek[6]. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla zespołu Sphagnetum magellanici[8].
Zagrożenia i ochrona
Gatunek w latach 2001–2004 objęty był w Polsce ochroną częściową, następnie w latach 2004–2014 ścisłą ochroną gatunkową. Od roku 2014 ponownie wpisany na listę gatunków roślin objętych ochroną częściową w Polsce na podstawie Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin[9][10][11].
Przypisy
- ↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
- ↑ B.B. Goffinet B.B., W.R.W.R. Buck W.R.W.R., Classification of the Bryophyta, University of Connecticut, 2008– [dostęp 2015-06-01] (ang.).
- ↑ Sphagnum rubellum Wilson. The World Flora Online. [dostęp 2024-08-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-03-08)]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q JukkaJ. Laine JukkaJ. i inni, Spaghnum Mosses – The Stars of European Mires, Helsinki: University of Helsinki – Department of Forest Sciences, Sphagna Ky, 2018, s. 172-175, ISBN 978-951-51-3143-0 .
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u AdamA. Stebel AdamA., Torfowce Leśnego Kompleksu Promocyjnego „Lasy Środkowopomorskie” (Pomorze Zachodnie), Sianów: Nadleśnictwo Karnieszewice, 2017, s. 90-92, ISBN 978-83-937066-3-1 .
- ↑ a b c d e f g h i j Karolina Lubliner-Mianowska: Torfowce. Opisy i klucze do oznaczania gatunków krajowych. Wyd. 1. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1957, s. 86-87.
- ↑ a b c d AdamA. Stebel AdamA., Torfowce Leśnego Kompleksu Promocyjnego „Lasy Środkowopomorskie” (Pomorze Zachodnie), Sianów: Nadleśnictwo Karnieszewice, 2017, s. 72-74, ISBN 978-83-937066-3-1 .
- ↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 11 września 2001 r. w sprawie listy gatunków roślin rodzimych dziko występujących objętych ochroną gatunkową ścisłą częściową oraz zakazów właściwych dla tych gatunków i odstępstw od tych zakazów (Dz.U. z 2001 r. nr 106, poz. 1167).
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących roślin objętych ochroną (Dz.U. z 2004 r. nr 168, poz. 1764).
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin (Dz.U. z 2014 r. poz. 1409).
Bibliografia
- Stanisław Kłosowski, Grzegorz Kłosowski: Rośliny wodne i bagienne. Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2006. ISBN 978-83-7073-248-6.
- Hanna Wójciak: Porosty, mszaki, paprotniki. Wyd. 2. Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2007. ISBN 978-83-7073-552-4.
Identyfikatory zewnętrzne (takson):
