Trzmiel parkowy
| Bombus hypnorum[1] | |||
| Linnaeus, 1758 | |||
 | |||
| Systematyka | |||
| Domena | eukarionty | ||
|---|---|---|---|
| Królestwo | zwierzęta | ||
| Typ | stawonogi | ||
| Podtyp | tchawkodyszne | ||
| Gromada | owady | ||
| Rząd | błonkoskrzydłe | ||
| Podrząd | trzonkówki | ||
| Nadrodzina | Apoidea | ||
| Rodzina | pszczołowate | ||
| Plemię | trzmielowate | ||
| Rodzaj | Bombus | ||
| Gatunek | trzmiel parkowy | ||
| |||
| |||
Trzmiel parkowy, trzmiel drzewny (Bombus hypnorum) – gatunek owada z rodziny pszczołowatych. Zaliczany do pszczół właściwych, plemienia trzmielowate (Bombini).
Wygląd
Samica (królowa) długości 15–23 mm, robotnice 10–15 mm, samce 11–16 mm. Ciało czarno owłosione z żółtobrązowym lub czekoladowobrązowym grzbietem tułowia, czasem z domieszką czarnych włosków, na ostatnim segmencie odwłoka włoski koloru białego.
Występowanie
Gatunek palearktyczny i orientalny, występuje także na skraju Arktyki. W Polsce pospolity, w górach występuje do wysokości 1200 m. W ostatnim stuleciu wykazywany w 62% kraju, w latach 1981–2000 wykazywany w zaledwie ok. 50% powierzchni Polski. Trzmiel parkowy preferuje środowiska antropogeniczne. Zagrożenie dla tego gatunku wynika ze zmniejszenia różnorodności roślinności pokarmowej na terenach wiejskich w wyniku intensyfikacji rolnictwa. Trzmiel parkowy często żyje w pobliżu ludzkich osiedli, buduje swoje gniazdo ponad ziemią i często w tym celu wykorzystuje budki dla ptaków (z braku drzew dziuplastych).
Pokarm
Pyłek i nektar roślin kwiatowych, często odwiedzają maliny i jeżyny.
Uwagi
Trzmiel parkowy (drzewny) buduje gniazda napowierzchniowe. Rodzina liczy zazwyczaj ok. 150 osobników, czasami nawet do 400. Postacie dorosłe spotykane od marca do sierpnia.
Trzmiel parkowy zakłada gniazda w marcu (zakładane przez królowe, które przezimowały). Królowa składa jaja, najpierw sama dba o pokarm dla rozwijających się larw. Gdy pojawią się robotnice (samice), to one przejmują ciężar zdobywania pokarmu dla całej kolonii. Z niezapłodnionych jaj wylęgają się samce. Czasem robotnice próbują składać jaja (są niezapłodnione i z nich także wylęgają się samce). Na początku lipca kończy się cykl życiowy gniazda. W sprzyjających okolicznościach może pojawić się drugie pokolenie – pod koniec lata.
Królowie trzmieli parkowych mogą być poliandryczne, to znaczy nasienie może pochodzić od kilku samców. W rezultacie robotnice (siostry) mogą mieć różnych ojców. Wielokrotne krycie nie jest powszechne u trzmieli. U trzmiela parkowego poliandryczność najpewniej związana jest z krótkimi czasem kopulacji i niewielką ilością plemników dostarczanych w czasie kopulacji. Na dodatek samica Bombus hypnorum może parzyć się dwa, trzy razy w ciągu swojego życia (nawet do sześciu razy), co nie jest typowe dla trzmieli innych gatunków.
Pasożytem gniazdowym trzmiela parkowego (drzewnego) jest Bombus norvegicus – trzmielec górski.
Ochrona
Trzmiel parkowy, jak i pozostałe trzmiele w Polsce podlega częściowej ochronie gatunkowej[2][3].
Przypisy
- ↑ Bombus hypnorum, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ Na podstawie Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 6 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. 2014 poz. 1348).
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz. U. z 2016 r., poz. 2183). [dostęp 2017-01-16].
Bibliografia
- Tadeusz Pawlikowski, Krzysztof Pawlikowski, „Trzmielowate Polski (Hymenoptera: Apidae: Bombini). Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń, 2012, 138 str, ISBN 978-83-231-2851-9.
- Stanisław Czachorowski, „Czekając na trzmiela: wiosenne pszczoły – trzmiel parkowy” [1]
