Twierdzenie o części standardowej

Twierdzenie o części standardowej[1] – twierdzenie analizy niestandardowej mówiące o tym, że nieskończenie blisko liczby hiperrzeczywistej ograniczonej znajduje się dokładnie jedna liczba standardowa, tzn.:

a L   ! r R   a r {\displaystyle \forall _{a\in \mathbb {L} }\ \exists !_{r\in \mathbb {R} }\ a\thickapprox r^{*}} [1][2].

Liczbę r {\displaystyle r} wyznaczoną przez to twierdzenie oznaczać można jako st ( a ) {\displaystyle {\mbox{st}}(a)} [1].

Dowód twierdzenia[2]

Ustalmy dowolnie liczbę a L R . {\displaystyle a\in \mathbb {L} \subset \mathbb {R} ^{*}.} Zdefiniujmy zbiory A := { x R : a x } {\displaystyle A:=\{x\in \mathbb {R} :a\succcurlyeq x^{*}\}} oraz B := { x R : a x } . {\displaystyle B:=\{x\in \mathbb {R} :a\prec x^{*}\}.} Z prawa trychotomii w uporządkowanym ciele liczb hiperrzeczywistych wynika, że ( A , B ) {\displaystyle (A,B)} jest przekrojem Dedekinda w ( R , < ) . {\displaystyle (\mathbb {R} ,<).} Zauważmy, że przekrój ten wyznacza liczbę rzeczywistą r {\displaystyle r} taką, że α A β B   α r β . {\displaystyle \forall _{\alpha \in A}\forall _{\beta \in B}\ \alpha \leqslant r\leqslant \beta .} Ponieważ ciało liczb rzeczywistych spełnia aksjomat Archimedesa, to da się wyznaczyć taki ciąg ( c n ) R , {\displaystyle (c_{n})\subset \mathbb {R} ,} dla którego c 2 k 1 A {\displaystyle c_{2k-1}\in A} i c 2 k B {\displaystyle c_{2k}\in B} oraz c 2 k c 2 k 1 < 1 k . {\displaystyle c_{2k}-c_{2k-1}<{\frac {1}{k}}.} Zatem a , r k = 1 [ c 2 k 1 ; c 2 k ] , {\displaystyle a,r^{*}\in \bigcap _{k=1}^{\infty }[c_{2k-1};c_{2k}],} co znaczy, że r a . {\displaystyle r^{*}\thickapprox a.} Liczba r {\displaystyle r} jest tu wyznaczona jednoznacznie, ponieważ nie istnieją dwie standardowe liczby rzeczywiste, które byłyby nieskończenie blisko siebie. {\displaystyle \square }

Przypisy

  1. a b c Piotr Błaszczyk, O definicji 7 z Księgi V „Elementów” Euklidesa, Zagadnienia Filozoficzne w Nauce, XLVI, 2010, s. 134.
  2. a b Piotr Błaszczyk, Joanna Major, Calculus without the concept of limit, Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia ad Didacticam Mathematicae Pertinentia, 6, 2014, ISSN 2080-9751, s. 33.