Ulica Elbląska w Braniewie
 Skrzyżowanie ul. Elbląskiej z ul. Mielczarskiego i al. Wojska Polskiego | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Państwo |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Miejscowość | Braniewo | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Długość | 1,680 km | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Poprzednie nazwy | Berliner Straße, | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Przebieg | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Braniewa  | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego  | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie powiatu braniewskiego  | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 54°22′37,1″N 19°48′34,7″E/54,376972 19,809639 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Ulica Elbląska w Braniewie – ulica Braniewa. Jedna z ważniejszych i najdłuższych arterii komunikacyjnych miasta. Jest w całości częścią drogi wojewódzkiej nr 504.
Do 1945 roku nosiła nazwy Berliner Straße (pierwszy odcinek)[1] oraz dalej Frauenburger Chausse, w 1933 roku przemianowana na Ludendorffstraße[2].
Historia
Ukształtowanie ulicy Elbląskiej – niemal w linii prostej – pokazuje, że jest to budowla pochodząca z nowszych czasów, choć połączenie komunikacyjne Braniewa z Fromborkiem i Elblągiem istniało od średniowiecza. Gdy w latach 1818–1826 wytyczano tędy tzw. Berliński Trakt (Berliner Chaussee, później nazwany Reichsstraße 1), zmieniono pierwotny przebieg drogi, prowadząc ją w jej współczesnym przebiegu. Nowa szosa, utwardzona tłuczniem i żwirem, miała 7 m szerokości, prowadziła z Królewca przez Braniewo i Frombork do Elbląga i była najważniejszą drogą krajową, którą kursowała poczta konna[3]. Stary przebieg tej ulicy przebiegający przez Braniewo – nieco na północ, przy szpitalu Najświętszej Marii Panny (St. Marien-Krankenhaus) – został zlikwidowany po wybudowaniu w XX w. obiektów: seminarium duchownego (1932) i koszar wojskowych przy Yorckstraße (1935)[2].
W XIX i na początku XX wieku Braniewo przeżywało okres rozkwitu[4]. Miasto rozbudowywało się we wszystkich kierunkach. Kwartał miasta powstający przy tej ulicy był określany do XIX wieku nazwą Frauenburger Vorstadt (Fromborskie Przedmieście), następnie został on wchłonięty przez większą dzielnicę Koźlin[5].
8 sierpnia 1843 został przy tej ulicy uroczyście otwarty przez biskupa diecezji warmińskiej Geritza konwikt dla młodzieży szkolnej, zwany powszechnie konwiktem biskupim. Posiadał on adres Berliner Straße 29, później Ludendorffstraße 5[6].
W latach 20. XX wieku zaistniała pilna potrzeba wybudowania nowego większego obiektu seminarium duchownego w Braniewie, gdy powiększyło się ono o seminarzystów sąsiedniej diecezji gdańskiej i wolnej prałatury w Pile. W tym celu diecezja nabyła w Braniewie, przy szosie prowadzącej do Elbląga, parcelę o powierzchni 16 morgów. Budowę nowego gmachu powierzono pochodzącemu z Reszla architektowi Kurtowi Maternowi. Nowy okazały gmach seminarium poświęcony został przez nuncjusza apostolskiego Cesare Orsenigo 23 sierpnia 1932 roku. Seminarium posiadało adres Ludendorffstraße 18[6][7].
Pod koniec lat 70. XX w. na wjeździe do miasta przy ulicach Elbląskiej i Olsztyńskiej zamontowano klucze-witacze, zaprojektowane przez profesora Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku Sławoja Ostrowskiego, które witały osoby wjeżdżające do Braniewa. W 2018 klucze zdemontowano ze względu na ich zły stan techniczny. 12 września 2022 ustawiono przy tych samych ulicach nowe instalacje kluczy, będące kopiami oryginałów[8][9].
W latach 2019–2020, podczas remontu drogi wojewódzkiej nr 504 na odcinku Braniewo–Pogrodzie, ulica Elbląska została zmodernizowana, wymieniono całą nawierzchnię, położono nowe chodniki, wzdłuż ulicy wybudowano ścieżkę pieszo-rowerową prowadząca do pobliskiej miejscowości Stępień[10].
Przy ul. Elbląskiej położone są lub były m.in. obiekty
- konwikt biskupi (Berliner Straße 29, później Ludendorffstraße 5)
- nowy gmach seminarium duchownego (Ludendorffstraße 18)
- stacja paliw „Orlen”
- cmentarz komunalny Braniewa
- Cmentarz żołnierzy Armii Radzieckiej
Galeria zdjęć
-
Rondo im. gen. Andersa
– początek ul. Elbląskiej -
Widok w stronę Fromborka -
Widok w stronę miasta -
Konwikt biskupi (1872) -
Brama – jedyny ślad po konwikcie -
Nowy gmach seminarium duchownego (1932) -
Zabudowa współczesna w miejscu seminarium -
Kapliczka -
Klucz-witacz
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Heimatseite der Kreisgemeinschaft Braunsberg/Ostpreussen e.V., Braunsberg (Ermland) – geistige Hauptstadt des Ermlands, z opisu na mapie miasta.
- ↑ a b Georg Mielcarczyk Braunsberg und Umgebung, Lippstadt 1983, s. 77.
- ↑ Historia Braniewa – nieznane wydarzenia – DZIEJE POCZTY w PRUSACH, na WARMII i w BRANIEWIE [online], www.historiabraniewa.hekko.pl [dostęp 2022-01-15] .
- ↑ Stanisław Achremczyk, Alojzy Szorc, Braniewo, Olsztyn 1995, s. 196.
- ↑ Braunsberg/Ostpreussen und sein Kreis. Heimat im Wandel der Zeit, Münster 2011, s. 113.
- ↑ a b Stadt Braunsberg im Ermland: ein Familienbuch, von Walter Merten, 1976, s. 213–214
- ↑ Wojciech Łazowski Organizacja kościelna diecezji warmińskiej w latach 1918–1945, Olsztyn 2013, s. 87–92
- ↑ Klucze znów witają wjeżdżających do Braniewa [online], gazetaolsztynska.pl [dostęp 2023-06-26] (pol.).
- ↑ Klucze znów będą witać wjeżdżających do miasta [online], Portal Braniewo, 9 września 2022 [dostęp 2023-06-26] (pol.).
- ↑ Takiego remontu nie było od lat [online], braniewo.wm.pl [dostęp 2020-03-29] (pol.).
