Willa Herbstów w Sopocie
nr rej. A-1257 z 1.12.2005[1] | |||
Willa Herbstów w Sopocie | |||
Państwo | Polska | ||
---|---|---|---|
Województwo | |||
Miejscowość | Sopot | ||
Adres | ul. Kościuszki 29 | ||
Typ budynku | rezydencja | ||
Styl architektoniczny | neorenesansowy | ||
Architekt | Wilhelm Lippke, przebudowa w 1896 | ||
Inwestor | Johannes Ick, Edward Herbst | ||
Kondygnacje | 3 | ||
Rozpoczęcie budowy | 1878 | ||
Ważniejsze przebudowy | 1891-1896, 1910 | ||
Zniszczono | 1945 | ||
Odbudowano | 1955 | ||
Pierwszy właściciel | Johannes Ick | ||
Kolejni właściciele | rodzina Herbstów (1896-1939) | ||
Obecny właściciel | osoby prywatne | ||
Położenie na mapie Sopotu | |||
Położenie na mapie Polski | |||
Położenie na mapie województwa pomorskiego | |||
54°26′22,308″N 18°33′56,988″E/54,439530 18,565830 | |||
|
Willa Herbstów – była rezydencja niemieckiej fabrykanckiej rodziny Herbstów (przemysł włókienniczy) z Łodzi w Sopocie, przy ul. Kościuszki 29; znanego, w okresie zamieszkiwania w Sopocie, filantropa i społecznika na rzecz polskiej społeczności miasta[2].
Okres do 1945
Powstała w 1896 poprzez rozbudowę przez Edwarda Herbsta wzniesionego w 1878 położonego przy ówczesnej Schulstraße 15, letniskowego domu armatora Johannesa Icka. Architektonicznie nawiązywała do rezydencji Herbstów w łódzkim Księżym Młynie[3]. Początkowo Herbst mieszkał w niej w sezonie letnim, po I wojnie światowej głównie w niej[4]. Edward Herbst zmarł w 1921, zaś rodzina mieszkała w willi do śmierci w 1939 jego żony Matyldy Herbst[5]. W 1940 willa została sprzedana Rzeszy Niemieckiej za sumę 422 500 marek i przekazana wojskowym władzom niemieckim, które prowadziły w niej do 1941 lazaret, i użyczona później gen. piechoty Bodewinowi Keitlowi, młodszemu bratu feldmarszałka Wilhelma Keitla[6].
Wśród gości rezydencji byli m.in.: następca tronu Niemiec Wilhelm Hohenzollern oraz Wojciech Kossak (1913)[7].
Okres po 1945
Zniszczona w 1945, została odbudowana w 1955, znacznie odbiegając od dotychczasowego kształtu i dbałości konserwatorskiej o detale, gdyż przekształcona w dom wielorodzinny, i przekazana wojskowej administracji mieszkań (14 lokali).
- Należący do rezydencji park Haffnera (2,6 ha), nazywany dawniej Gajem Królowej Elżbiety, stał się publiczny.
- Dom gościnny zwany też oficyną z 1896 (proj. Carl Kupperschmitt) zajęło po II wojnie światowej przedszkole.
- Budynek mieszczący stajnie wraz z mieszkaniami dla służby z 1906 (proj. Adolf Bielefeldt) – zajmowała przez długie lata powojenne Spółdzielnia Rękodzieła Artystycznego "Baltskór" (ul. Kościuszki 33a).
- Na miejscu szklarni a właściwie oranżerii wraz z prawie 13-metrową palmiarnią (proj. Carl Kupperschmitt), powstał w latach 70. mieszkalny wieżowiec.
Obecnie rezydencja jest własnością zamieszkujących ją rodzin.
Na miejscowym cmentarzu znajduje się Kaplica Herbstów (proj. Heinrich Dunkel) z 1925, również znajdująca się pod opieką konserwatorską, odnowiona w 2005.
Zobacz też
- Willa Basnera w Sopocie
- Willa Bergera w Sopocie
- Willa Claaszena w Sopocie
- Willa Hestia w Sopocie
- Willa Marszałka w Sopocie
- Willa Sopocki Belwederek
- Willa Piotrowskiego w Sopocie
- Willa Fryderyka Wilhelma Jüncke w Sopocie
Przypisy
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo pomorskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 23 lipca 2024 [dostęp 2013-09-24] .
- ↑ T. Dobrowolski, W. Fułek: Wchodzić bez pukania, Sopot 2013
- ↑ Justyna Gibbs: Rezydencja Edwarda Herbsta, [w:] Architektura willi i rezydencji sopockich, projektanci, inwestorzy i użytkownicy w latach 1870-1945, tom 1, Muzeum Sopotu 2017, s. 59
- ↑ "Gazeta Gdańska" z 26 listopada 1892
- ↑ Matylda Zofia Herbst (1856-1939) była najstarszą córką Karola Wilhelma Scheiblera, największego i najbogatszego z łódzkich przemysłowców.
- ↑ 1 marca 1943 został mianowany zastępcą Komendanta Generalnego XX Korpusu Armijnego i dowódcą wojskowym XX Okręgu Wojskowego z siedzibą w Gdańsku
- ↑ Anna Gronczewska: Herbstowie, słynna łódzka rodzina z niemieckimi korzeniami, Dziennik Łódzki z 18 maja 2017
Bibliografia
- Marek Sperski: Sopot. Przewodnik, Bryza Gdańsk/Towarzystwo Przyjaciół Sopotu 1998, 219 s., ISBN 83-906431-5-4
- Jerzy Cisłak: Z historii ulicy Tadeusza Kościuszki w Sopocie, Sopot 2001
- Małgorzata Bucholtz-Todoroska: Sopoccy Zleceniodawcy Adolfa Bielefeldta, [w:] Architekt Adolf Bielefeldt (1876-1934), Muzeum Historyczne Miasta Gdańska i Muzeum Sopotu Gdańsk/Sopot 2003, 182 s.
- Małgorzata Buchholz-Todoroska: W harmonii murów i ogrodów, Kuryer Sopocki, 3 grudnia 2010, [w:] [1]
- Tomasz Dobrowolski, Wojciech Fułek: Wchodzić bez pukania, Sopot 2013, 140 s.
- Justyna Gibbs: Rezydencja Edwarda Herbsta, [w:] Architektura willi i rezydencji sopockich, projektanci, inwestorzy i użytkownicy w latach 1870-1945, tom 1, Muzeum Sopotu 2017, s. 59
Linki zewnętrzne
- hasło nt willi w projekcie Dawny Sopot
- Szklarnie Edwarda Herbsta
- Zdjęcie rodziny Herbstów w Sopocie
- Kollath i Herbst, przyjaciele