Witold Łanowski
2 zwycięstwa | |
kapitan pilot Flight Lieutnant | |
Data i miejsce urodzenia | 8 czerwca 1915 |
---|---|
Data i miejsce śmierci | 16 września 1993 |
Przebieg służby | |
Lata służby | 1938–1957 |
Siły zbrojne | |
Formacja | Armée de l’air |
Jednostki | 123 eskadra myśliwska, |
Stanowiska | dowódca eskadry |
Główne wojny i bitwy | II wojna światowa, |
Odznaczenia | |
Witold Aleksander Łanowski vel Łach[1] (ur. 8 czerwca 1915 we Lwowie, zm. 16 września 1993 w Londynie) – kapitan pilot Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii.
Życiorys
Pochodził z polsko-niemieckiej rodziny. Jego ojciec, Polak, był doktorem praw, a matka, Niemka, zajmowała się projektowaniem dywanów. Ukończył XI Gimnazjum Matematyczno-Przyrodnicze we Lwowie[2]. W szkole intensywnie uprawiał sport: pływanie, piłkę wodną, narciarstwo biegowe, strzelanie. W 1935 w Aeroklubie Lwowskim ukończył kurs szybowcowy.
W 1936 wstąpił do Szkoły Podchorążych Lotnictwa w Dęblinie. Na stopień podporucznika został mianowany ze starszeństwem z 1 października 1938 i 47. lokatą w korpusie oficerów lotnictwa, grupa liniowa[1][3]. Umiejętności pilota doskonalił później w Szkole Pilotażu w Grudziądzu. Otrzymał przydział do 123 eskadry myśliwskiej[4], a w 1939 powrócił do szkoły w Dęblinie na stanowisko instruktora.
W kampanii wrześniowej wykonał jeden lot bojowy[2], następnie po 13 września zajął się ewakuacją personelu dęblińskiej szkoły[5]. Przez Czechosłowację, Rumunię i Węgry dotarł w listopadzie do Marsylii. Otrzymał przydział do nowo tworzonego Dywizjonu I/145 w Villacoublay. Odbył szkolenie na samolotach Caudron CR.714 w Lyon-Bron[6]. Od 11 maja dywizjon wykonywał loty bojowe w obronie Lyonu, a od 22 maja nad Paryżem z Villacoublay[6]. Za krytykę dowódcy dywizjonu majora Kępińskiego, uznaną przez dowódcę za zarzucanie mu tchórzostwa, Łanowski został odsunięty od lotów i osadzony 29 maja w areszcie[6]. 11 czerwca 1940 Witold Łanowski został skazany przez Sąd Polowy Nr 7 w Lyonie na 21 dni obostrzonego aresztu za występek przeciwko karności[6]. W zamieszaniu związanym z upadkiem Francji uciekł 24 czerwca z aresztu i w Marsylii wsiadł na statek do Wielkiej Brytanii, docierając do Liverpoolu 12 lipca 1940[6].
We wrześniu 1940 otrzymał przydział do 55 OTU jako instruktor, a następnie do Dywizjonu 308. 30 grudnia 1941 został skierowany do Dywizjonu 317 i otrzymał awans na porucznika[7]. W kwietniu 1943 ukończył kurs dla dowódców eskadr i trafił do Dywizjonu 302 jako dowódca eskadry A. W marcu 1944 został odsunięty od latania operacyjnego i skierowany do 354 Fighter Group 9 USAAF. Dzięki kontaktom z Bolesławem Gładychem i Francisem Gabreskim uzyskał przydział do 61 Dywizjonu Myśliwskiego 56 Fighter Group[5]. Latał na samolotach Republic P-47 Thunderbolt, biorąc udział w eskortowaniu bombowców Boeing B-17 Flying Fortress. Podczas tych lotów uzyskał dwa potwierdzone zestrzelenia. Na liście Bajana został sklasyfikowany na 172. pozycji[8]. Sam Witold Łanowski deklarował zniszczenie łącznie 6 samolotów wroga[5].
Po zakończeniu wojny pozostał w RAF jako pilot transportowy. 22 listopada 1949 otrzymał brytyjskie obywatelstwo[9]. W 1955 miał wypadek podczas lotu na samolocie Venom, który na rok wyłączył go z latania[2]. W 1957 zakończył służbę w RAF. W 1962 został zwerbowany przez Jana Zumbacha do służby w lotnictwie Katangi, gdzie walczył przez dwa lata[7].
Swe życie opisał w autobiograficznej książce Zabierz nas do domu „Lanny” wydanej w Polsce w 2016 r. nakładem wydawnictwa Rebis.
Zmarł 16 września 1993 w Londynie, gdzie też jest pochowany.
Odznaczenia
Przypisy
- ↑ a b Rybka i Stepan 2004 ↓, s. 41.
- ↑ a b c Łanowski Witold. shinden.org. [dostęp 2019-02-25].
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 222.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 778.
- ↑ a b c Krys Lanowski: Witold 'Lanny' Lanowski. witoldlanowski.com. [dostęp 2019-02-25].
- ↑ a b c d e Bartłomiej Belcarz. Ten krnąbrny Łanowski. „Lotnictwo z Szachownicą”. Nr 2 (2/2002), s. 37-39, 2002. Wrocław: Wydawnictwo Sanko. ISSN 1643-5702. OCLC 69537539.
- ↑ a b P-47 Thunderbolt kpt. pil. Witold "Lanny" Łanowski. przemekk.pl. [dostęp 2019-02-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-02-26)].
- ↑ "Lista Bajana". polishairforce.pl. [dostęp 2019-02-25].
- ↑ Naturalisation. „The London Gazette”. 38815, s. 296, 1950-01-17. Londyn. .
- ↑ Łanowski Witold Aleksander. listakrzystka.pl. [dostęp 2019-02-24].
Bibliografia
- Bartłomiej Belcarz. Ten krnąbrny Łanowski. „Lotnictwo z Szachownicą”. Nr 2 (2/2002), s. 37-39, 2002. Wrocław: Wydawnictwo Sanko. ISSN 1643-5702. OCLC 69537539.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935-1939. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, 2004. ISBN 978-83-7188-691-1.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.