Wojskowy Korpus Służby Bezpieczeństwa

Wojskowy Korpus Służby Bezpieczeństwa (WKSB) – polska organizacja konspiracyjna podczas II wojny światowej.

Opis

W trakcie okupacji niemieckiej pierwotnie od października 1940 organizowaniem Wojskowej Administracji Ziem Nowych i Wojskowego Korpusu Służby Bezpieczeństwa zajmował się przedwojenny ppor. Ludwik Muzyczka ps. „Benedykt”, „Sułkowski”[1], który pełniąc funkcję szefa Biur Wojskowych powołał WKSB na przełomie 1941/1942[2]. Formalnie WKSB był podporządkowany dowództwu Administracji Zmilitaryzowanej AK (Szefostwu Biur Wojskowych)[2]. Według różnych wersji Wojskowy Korpus Służby Bezpieczeństwa istniał od 1942[3][4] lub został utworzony w czerwcu 1943[5].

Celem WKSB było „objęcie służb porządkowych na Ziemiach Powracających”[5]. Tym samym był to organ wykonawczy Administracji Ziem Odzyskanych[6]. Zgodnie ze swoim charakterem WKSB przypominał policję wojskową[7] wzgl. żandarmerię polową, Wojskową Służbę Ochrony Powstania[6]. Do WKSB włączono Korpus Bezpieczeństwa Armii Krajowej[8]. WKSB był też oparty na członkach Organizacji Wojskowej[9]. WKSB współpracował z Państwowym Korpusem Bezpieczeństwa. Do organizacji planowano rekrutować wojskowych i osoby cywilne[10]. Członkowie WKSB uczestniczyli w powstaniu warszawskim latem 1944[11].

Struktura

Pierwotnie planowano utworzyć trzy dywizje WKSB[12]. Ostatecznie w strukturze tej organizacji sformowano pięć dywizji[5]:

  • 1 – Kraków[5]
  • 2 – Lwów[5]
  • 3 – Warszawa[5]
    • planowo 3 Dywizja była przewidziane do działania na obszarze środkowej Odry[5]
    • kadra:
      • dowódca: płk dypl. Paweł Piskozub ps. „Korab”, szef sztabu: ppłk dypl. Ignacy Lasoń „As”[5][13][14][15]
      • dowódca Pomocniczej Służby Kobiet: łączn./ppor./kpt. Danuta Przystasz (1943-1945[13][16]
  • 4 – Wilno[5]
  • 5 – szkieletowa[5]

W ramach organizacji funkcjonowała Szkoła Podchorążych WKSB[17].

Żołnierze

 Z tym tematem związana jest kategoria: Żołnierze Wojskowego Korpusu Służby Bezpieczeństwa.

Przypisy

  1. ↑ Andrzej Krzysztof Kunert: Słownik biograficzny konspiracji warszawskiej 1939–1945 T.1. Warszawa: 1987, s. 134.
  2. ↑ a b Marszalec 1998 ↓, s. 43.
  3. ↑ Waldemar Grabowski: Polska tajna administracja cywilna 1940-1945. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej--Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 2003, s. 123.
  4. ↑ Grabowski 2005 ↓, s. 40, 80.
  5. ↑ a b c d e f g h i j Welker 1996 ↓, s. 72.
  6. ↑ a b Grabowski 2005 ↓, s. 40.
  7. ↑ Pałka 2014 ↓, s. 351.
  8. ↑ Welker 1996 ↓, s. 71.
  9. ↑ Tadeusz Bednarczyk: Walka i pomoc. OW-KB a organizacja ruchu oporu w getcie warszawskim. Warszawa: 1968.
  10. ↑ Helena Brzozowska: Nasza dziwna grupa ZWZ-AK. Kraków: Wydawnictwo WAM Księża Jezuici, 1998, s. 65.
  11. ↑ Marszalec 1998 ↓, s. 43, 145.
  12. ↑ Grabowski 2005 ↓, s. 80.
  13. ↑ a b Słownik VM 2007 ↓, s. 82.
  14. ↑ Związek Bojowników o Wolność i Demokrację. Oddział w Sanoku. Deklaracje i karty ewidencyjne członków zwyczajnych P Posadzki-Pytlik 1966-1989, AP Rzeszów – O/Sanok (zespół 659, sygn. 87). s. 171, 178.
  15. ↑ Komitet Organizacyjny Fundacji Sztandaru. Związek Bojowników o Wolność i Demokrację. Zarząd Koła w Sanoku. 1986, s. 72.
  16. ↑ Jedno 2001 ↓, s. 44, 78.
  17. ↑ Marszalec 1998 ↓, s. 44.

Bibliografia

  • Lesław J. Welker: Znaki Polski walczącej. Odznaczenia, orły, oznaki, odznaki, medale. Katalog. Toruń: Wydawnictwo A. Marszałek, 1996, s. 1-269.
  • Janusz Marszalec: Ochrona porządku i bezpieczeństwa publicznego w Powstaniu Warszawskim. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 1998, s. 1-438.
  • Danuta Przystasz: Jedno życie. Tak mało... Tak wiele.... Sanok: 2001, s. 1-93.
  • Waldemar Grabowski: Organy bezpieczeństwa i wymiar sprawiedliwości Polskiego Państwa Podziemnego. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej--Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 2005, s. 1-168.
  • Elżbieta Zawacka (red.): Słownik biograficzny kobiet odznaczonych Orderem Wojennym Virtuti Militari. T. 3: P-Ż. Toruń: Fundacja „Archiwum i Muzeum Pomorskie Armii Krajowej oraz Wojskowej Służby Polek”, 2007, s. 1-301. ISBN 83-88693-20-4.
  • Jarosław Pałka. Działalność Michała Żymierskiego w czasie okupacji niemieckiej w świetle akt Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego. „Kwartalnik Historyczny”. R. CXXI, 2, s. 345-377, 2014.