Gällivare (comuna)

Coordenadas: 67° 8' N 20° 40' E

Suécia Gällivare 
  Comuna  
Símbolos
Brasão de armas de Gällivare
Brasão de armas
Localização
Coordenadas
Região Norlândia
Província Lapônia
Condado Norrbotten
Administração
Capital Gällivare
Características geográficas
Área total 15 705 km²
População total (2020) 17 520 hab.
Sítio www.gallivare.se

Gällivare (em sueco: Gällivare kommun; ouça a pronúncia; em finlandês: Jällivaara; em lapão setentrional: Jiellevárri) é uma comuna da Suécia localizada no condado de Norrbotten. Sua capital é a cidade de Gällivare. Possui 15 691 quilômetros quadrados e segundo censo de 2018, havia 17 630 habitantes. A maior parte da comuna está situada a norte do Círculo Polar Ártico. [1] [2] [3] [4]

É uma ”zona administrativa de língua lapónica” (Förvaltningsområdet för samiska språket), onde existem direitos linguísticos reforçados para a minoria étnica dos lapões. [5]

Etimologia e uso

O nome geográfico Gällivare é uma suequização da palavra Jiellevárre em lapão de Luleå, significando ”fenda; espaço intermédio” em "monte; montanha", possivelmente uma alusão a um vale na montanha Malmberget. [6]

Geografia

A comuna é composta por alta montanha (fjäll) no oeste e planalto florestal no leste. Existem no seu território várias aldeias de lapões, entre as quais Girja e Unna tjerusj. [3] [7]

  • Lapões em Gällivare
  • Aldeia lapónica de Girja (Girjas sameby)
    Aldeia lapónica de Girja (Girjas sameby)
  • Aldeia lapónica temporária de Östra Ritjemjåkks (sameviste)
    Aldeia lapónica temporária de Östra Ritjemjåkks (sameviste)

Localidades principais

Localidades com mais população da comuna (2019): [8]

# Localidade População
1 Gällivare &0000000000010638.00000010 638
2 Koskullskulle &0000000000001203.0000001 203
3 Malmberget &0000000000001065.0000001 065
4 Malmberget östra &0000000000000471.000000471
5 Hakkas &0000000000000360.000000360
6 Tjautjas/Čavččas &0000000000000254.000000254

Economia

A economia tradicional da comuna de Gällivare está baseada na agricultura e na mineração. Hoje em dia, a atividade económica é dominada pelas empresas de serviços ligados à extração mineira pela LKAB na mina de Malmberget (ferro) e pela Boliden na mina Aitikgruva (cobre, ouro e prata). O hospital de Gällivare (Gällivare sjukhus) serve as comunas de Gällivare, Kiruna, Jokkmokk e Pajala. O turismo tem uma importância crescente graças ao esqui alpino na montanha Dundret, de cujo topo é possível ver o sol-da-meia-noite durante seis semanas. [3] [4] [9] [10] [11]

Comunicações

A comuna é atravessada pelas estradas europeias E10 (Kiruna-Luleå) e E45 (Karesuando-Gotemburgo). É um nó ferroviário por onde passa a Linha do Minério (Luleå-Narvik) e por onde começa a Linha do Interior (Gällivare-Kristinehamn). O aeroporto de Gällivare fica a cerca de 8 km a leste da cidade de Gällivare.. [12] [2]

Património turístico

Alguns pontos turísticos mais procurados atualmente são: [11]

  • Museu de Gällivare (Gällivare museum; reconta a história dos três grupos que formaram a região: trabalhadores construtores da ferrovia, lapões e colonos suecos)
  • Parque nacional Muddus
  • Reserva natural Stubba
  • Floresta primitiva de alta montanha Lina fjällurskog

Referências

  1. CP 2018.
  2. a b «Gällivare» (em sueco). Nationalencyklopedin (Enciclopédia Nacional Sueca). Consultado em 17 de junho de 2020 
  3. a b c Anders Jönsson. «Gällivare» (em norueguês). Store norske leksikon (Grande Enciclopédia Norueguesa). Consultado em 17 de junho de 2020 
  4. a b Bent Valeur. «Gällivare» (em dinamarquês). Den Store Danske Encyklopædi (Grande Enciclopédia Dinamarquesa). Consultado em 17 de junho de 2020 
  5. «Stärkta minoritetsrättigheter». Consultado em 9 de outubro de 2021. Arquivado do original em 4 de março de 2016 
  6. Wahlberg, Mats (2003). «Gällivare». Svenskt ortnamnslexikon (Dicionário dos nomes das localidades suecas) (em sueco). Uppsala: Språk- och folkminnesinstitutet e Institutionen för nordiska språk vid Uppsala universitet. p. 101. 422 páginas. ISBN 91-7229-020-X 
  7. «Comuna de Gällivare» (em inglês). Google Maps. Consultado em 18 de junho de 2020 
  8. «Tätorter; arealer, befolkning - Tätorter 2018 – befolkning, landareal, andel som överlappas av fritidshusområden» (em sueco). Instituto Nacional de Estatística da Suécia (Área e população das localidades principais). Statistiska tätorter 2018, befolkning och landareal per tätort och kommun. Consultado em 18 de junho de 2020 
  9. «Gällivare». Norstedts uppslagsbok (Enciclopédia Norstedts) (em sueco). Estocolmo: Norstedts. 2007–2008. p. 465. 1488 páginas. ISBN 9789113017136 
  10. Miranda, Ulrika Junker; Anne Hallberg (2007). «Gällivare». Bonniers uppslagsbok (em sueco). Estocolmo: Albert Bonniers Förlag. p. 353. 1143 páginas. ISBN 91-0-011462-6  A referência emprega parâmetros obsoletos |coautor= (ajuda)
  11. a b Ottosson, Mats; Åsa Ottosson (2008). «Gällivare». Upplev Sverige (Conheça a Suécia). En guide till upplevelser i hela landet (em sueco). Estocolmo: Wahlström Widstrand. p. 204. 527 páginas. ISBN 9789146215998  A referência emprega parâmetros obsoletos |coautor= (ajuda)
  12. Lidman Production AB (texto) e Matton (fotografia) (2011). «Lappland». Libers stora junioratlas (em sueco). Estocolmo: Liber. p. 37. 144 páginas. ISBN 9789147809028 

Bibliografia

  • «Gällivare». City Population. 2018 
  • v
  • d
  • e
Comunas de Norrbotten
  • Älvsbyn
  • Arjeplog
  • Arvidsjaur
  • Boden
  • Gällivare
  • Haparanda
  • Jokkmokk
  • Kalix
  • Kiruna
  • Luleå
  • Överkalix
  • Övertorneå
  • Pajala
  • Piteå
  • v
  • d
  • e
  • Ale
  • Alingsås
  • Älmhult
  • Älvdalen
  • Alvesta
  • Älvkarleby
  • Älvsbyn
  • Åmål
  • Aneby
  • Ånge
  • Ängelholm
  • Arboga
  • Åre
  • Årjäng
  • Arjeplog
  • Arvidsjaur
  • Arvika
  • Åsele
  • Askersund
  • Åstorp
  • Åtvidaberg
  • Avesta
  • Båstad
  • Bengtsfors
  • Berg
  • Bjurholm
  • Bjuv
  • Boden
  • Bollebygd
  • Bollnäs
  • Borås
  • Borgholm
  • Borlänge
  • Botkyrka
  • Boxholm
  • Bräcke
  • Bromölla
  • Burlöv
  • Dals-Ed
  • Danderyd
  • Degerfors
  • Dorotea
  • Eda
  • Ekerö
  • Eksjö
  • Emmaboda
  • Enköping
  • Eskilstuna
  • Eslöv
  • Essunga
  • Fagersta
  • Falkenberg
  • Falköping
  • Falun
  • Färgelanda
  • Filipstad
  • Finspång
  • Flen
  • Forshaga
  • Gagnef
  • Gällivare
  • Gävle
  • Gislaved
  • Gnesta
  • Gnosjö
  • Gotemburgo
  • Götene
  • Gotlândia
  • Grästorp
  • Grums
  • Gullspång
  • Habo
  • Håbo
  • Hagfors
  • Hällefors
  • Hallsberg
  • Hallstahammar
  • Halmstad
  • Hammarö
  • Haninge
  • Haparanda
  • Härjedalen
  • Härnösand
  • Härryda
  • Hässleholm
  • Heby
  • Hedemora
  • Helsingborg
  • Herrljunga
  • Hjo
  • Hofors
  • Höganäs
  • Högsby
  • Höör
  • Hörby
  • Huddinge
  • Hudiksvall
  • Hultsfred
  • Hylte
  • Järfälla
  • Jokkmokk
  • Jönköping
  • Kalix
  • Kalmar
  • Karlsborg
  • Karlshamn
  • Karlskoga
  • Karlskrona
  • Karlstad
  • Katrineholm
  • Kävlinge
  • Kil
  • Kinda
  • Kiruna
  • Klippan
  • Knivsta
  • Köping
  • Kramfors
  • Kristianstad
  • Kristinehamn
  • Krokom
  • Kumla
  • Kungälv
  • Kungsbacka
  • Kungsör
  • Laholm
  • Landskrona
  • Laxå
  • Lekeberg
  • Leksand
  • Lerum
  • Lessebo
  • Lidingö
  • Lidköping
  • Lilla Edet
  • Lindesberg
  • Linköping
  • Ljungby
  • Ljusdal
  • Ljusnarsberg
  • Lomma
  • Ludvika
  • Luleå
  • Lund
  • Lycksele
  • Lysekil
  • Malå
  • Malmö
  • Malung-Sälen
  • Mariestad
  • Mark
  • Markaryd
  • Mellerud
  • Mjölby
  • Mölndal
  • Mönsterås
  • Mora
  • Mörbylånga
  • Motala
  • Mullsjö
  • Munkedal
  • Munkfors
  • Nacka
  • Nässjö
  • Nora
  • Norberg
  • Nordanstig
  • Nordmaling
  • Norrköping
  • Norrtälje
  • Norsjö
  • Nybro
  • Nyköping
  • Nykvarn
  • Nynäshamn
  • Ockelbo
  • Öckerö
  • Ödeshög
  • Olofström
  • Örebro
  • Örkelljunga
  • Örnsköldsvik
  • Orsa
  • Orust
  • Osby
  • Oskarshamn
  • Österåker
  • Östersund
  • Östhammar
  • Östra Göinge
  • Ovanåker
  • Överkalix
  • Övertorneå
  • Oxelösund
  • Pajala
  • Partille
  • Perstorp
  • Piteå
  • Ragunda
  • Rättvik
  • Robertsfors
  • Ronneby
  • Säffle
  • Sala
  • Salem
  • Sandviken
  • Säter
  • Sävsjö
  • Sigtuna
  • Simrishamn
  • Sjöbo
  • Skara
  • Skellefteå
  • Skinnskatteberg
  • Skövde
  • Skurup
  • Smedjebacken
  • Söderhamn
  • Söderköping
  • Södertälje
  • Sollefteå
  • Sollentuna
  • Solna
  • Sölvesborg
  • Sorsele
  • Sotenäs
  • Staffanstorp
  • Stenungsund
  • Stockholm
  • Storfors
  • Storuman
  • Strängnäs
  • Strömstad
  • Strömsund
  • Sundbyberg
  • Sundsvall
  • Sunne
  • Surahammar
  • Svalöv
  • Svedala
  • Svenljunga
  • Täby
  • Tanum
  • Tibro
  • Tidaholm
  • Tierp
  • Timrå
  • Tingsryd
  • Tjörn
  • Tomelilla
  • Töreboda
  • Torsås
  • Torsby
  • Tranås
  • Tranemo
  • Trelleborg
  • Trollhättan
  • Trosa
  • Tyresö
  • Uddevalla
  • Ulricehamn
  • Umeå
  • Upplands Väsby
  • Upplands-Bro
  • Uppsala
  • Uppvidinge
  • Vadstena
  • Vaggeryd
  • Valdemarsvik
  • Vallentuna
  • Vänersborg
  • Vännäs
  • Vansbro
  • Vara
  • Varberg
  • Vårgårda
  • Värmdö
  • Värnamo
  • Västerås
  • Västervik
  • Vaxholm
  • Växjö
  • Vellinge
  • Vetlanda
  • Vilhelmina
  • Vimmerby
  • Vindeln
  • Vingåker
  • Ydre
  • Ystad
Ícone de esboço Este artigo sobre Geografia da Suécia é um esboço. Você pode ajudar a Wikipédia expandindo-o.
  • Portal da Suécia