Deževice

Deževice


Spomen ploča

Osnovni podaci
Država  Bosna i Hercegovina
Entitet Federacija Bosne i Hercegovine
Kanton/Županija Srednjobosanski
Opština/Općina Kreševo
Stanovništvo
Stanovništvo ((1991)) 246 - 72 (2013.)
Geografija
Koordinate 43°51′26″N 17°57′33″E / 43.8573°N 17.9592°E / 43.8573; 17.9592
Nadmorska visina 911 m
Deževice na mapi Bosne i Hercegovine
Deževice
Deževice
Deževice (Bosne i Hercegovine)
Ostali podaci
Pozivni broj (+387) 30


Koordinate: 43° 51′ 26" SGŠ, 17° 57′ 33" IGD

Deževice (u istorijskim izvorima - Десевицъ, Deseuiza, Desseuiçe, Dexeuiçe, Desuize) su naseljeno mjesto u Bosni i Hercegovini u opštini Kreševo koja pripada entitetu Federacija Bosne i Hercegovine. Na popisu stanovništva 2013. u njemu je živjelo 72 stanovnika.[1]

Geografija

Deževice su smještene na 911 m nv, na udaljenosti od 6,74 km od Kreševa vazdušne linije u pravcu zapada, u šumama sjevernih obronaka planine Bitovnje.

Historija

U srednjem vijeku Deževice su važan rudnik srebra i olova u sastavu župe Lepenica. Prvi put se spominju 7. maja 1403. u vezi sa prijevozom olova i soli u Dubrovnik.

Godine 1408. u Deževicama se spominje sud i carina, a 1412. godine i knez (komes) kao starješina trga Deževice („Conte de mercado de Desaviza“). U samim Deževicama Dubrovčani su osnovali svoju koloniju i u njoj su se osjećali kao kod svoje kuće (che stavamo como in caxa nostra). U literaturi se spominje i postojanje franjevačkog samostana ili rezidencije u Deževicama.[2]

Stećci

Iz tog vremena su stećci na lokalitetu Brdo, na raskršću puteva iz pravca Deževica ka selu Kamenik i puta prema brdu nazvanom Križ. Pripadaju vrsti položenih i uspravnih kamenih monolita, javljaju se u tri forme; sanduk, sljemenjak i stub. Od ukupno 52 spomenika ukrašeno je 6 primjeraka. Motivi zastupljeni na spomenicima su; krst, rozeta, polumjesec, jabuka i srp. Nekropola sa stećcima na lokalitetu Brdo (Križ) proglašena je za nacionalni spomenik Bosne i Hercegovine.[3]

Svetište

Glavni članak: Svetište Voda svetog Jakova u Deževicama (Kreševo)

U naselju se nalazi Svetište Voda svetog Jakova, kulturni krajolik povezan s historijskim, vjerskim, kulturnim i simboličkim vezama područja. Komisija za očuvanje nacionalnih spomenika, na sjednici održanoj od 13. januara 2021. godine, donijela je odluku da se svetište proglasi za nacionalni spomenik Bosne i Hercegovine.[4]

Stanovništvo

Nacionalnost 2013. 1991.
Hrvati 72 233
Muslimani 0 0
Srbi 0 o
Jugosloveni 0 4
ostali 0 9
Ukupno 72 246

Reference

  1. ↑ „Popis stanovništva, domaćinstava i stanova u Bosni i Hercegovini 2013 – Etnička/nacionalna pripadnost, vjeroispovijest, maternji jezik”. Agencija za statistiku Bosne i Hercegovine. Arhivirano iz originala na datum 7. 4. 2021. Pristupljeno 7. 4. 2021. 
  2. ↑ Deževice, mjesto netaknute prirode i svetišta sv. Jakova Markijskog gdje možete osjetiti snagu molitve - www.bitno.net, 22.5.2022
  3. ↑ „Nekropola stećaka”. kons.gov.ba. Arhivirano iz originala na datum 2022-08-04. Pristupljeno 13. 9. 2016. 
  4. ↑ „Svetište Voda svetog Jakova u Kreševu”. Komisija za očuvanje nacionalnih spomenika. Pristupljeno 24. 8. 2021. [mrtav link]

Literatura

  • Ljubomir Stojanović, Stare srpske povelje i pisma, I/1, Beograd - Sremski Karlovci 1929, 442.
  • Desanka Kovačević-Kojić, Trgovina u srednjovjekovnoj Bosni, Sarajevo 1961, 75, 141-145.
  • Desanka Kovačević-Kojić, Gradska naselja srednjovjekovne bosanske države, Sarajevo 1978, 67-71.
  • Desanka Kovačević-Kojić, Franjevci u gradskim naseljima srednjovjekovne Bosne, Radovi HDZU 3, Sarajevo 1995, 42.
  • Đuro Tošić, O ponašanju dubrovačkih carinika u rudniku Deževice, Godišnjak Društva istoričara Bosne i Hercegovine 34, Sarajevo 1983, 148-150.
  • Milo Jukić, Deževice – pregled povijesnih događanja, toponomastika, sastav i podrijetlo stanovništva, Kiseljak 2001.
  • M. Jukić, Rudarstvo i rudarski toponimi u Deževicama kod Kreševa, Bosna franciscana 27, Sarajevo 2007, 131-176.

Vanjski linkovi

  • Zvanični sajt općine Kreševo
Deževice na Wikimedijinoj ostavi