Dasamobi Kilisesi
41°19′34″K 42°14′08″D / 41.32611°K 42.23556°D / 41.32611; 42.23556Durum Ortadan kalkmış Mimari Mimari tür Kilise Mimari biçim Gürcü mimarisi Tamamlanma Orta Çağ Özellikler Malzemeler Taş
Dasamobi Kilisesi (Gürcüce: დასამობის ეკლესია), tarihsel Şavşeti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Şavşat ilçesine bağlı ve eski adı Dasamobi olan Dereiçi köyünde Orta Çağ'da Gürcülerden kalma bir kiliseydi.[1] Bu yapı günümüze ulaşmamıştır.[2]
Tarihçe
Dasamobi Kilisesi ile Dasamobi köyünün bulunduğu Şavşeti, tarihsel Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biriydi. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi 16. yüzyılın ikinci yarısının hemen başında Gürcülerden ele geçirmiştir. Osmanlı idaresinin kurduğu Şavşat sancağının 1554 yılındaki yöneticisi de iosebiti adında bir Gürcü beyi (tavadi) idi.[3] Osmanlı döneminde köy halkının Müslüman olması sonucunda kilise cemaatini ve işlevini yitirmiş, zaman içinde harabeye dönmüştür. Nitekim 1886 tarihli Rus nüfus tespitinde Çihori köyünün bir mahallesi olan Dasamobi'de 3 hane Müslüman Gürcü yaşıyordu.[4] 1904 yılında, Nikolay Marr'ın araştırma gezisi sırasında kilise büyük ölçüde yıkılmış, yıkıntılar kilisenin içine ve etrafına yığılmıştı. Bununla birlikte, yaşlı bir kadının kilisenin yanında bir bostan yaptıktan sonra felç geçirip öldüğü şeklindeki bir inançtan dolayı kilisenin taşlarına köylülerce yağmalanmamıştı. Bu tarihte kilise Phikuri'de yaşayan Ermeniler ve Dasamobi'de yaşayan Müslüman Gürcüler tarafından ziyaret ediliyordu.[1] Bu yapıdan geriye günümüze bir şey kalmamıştır.[2]
Mimari
Nikolay Marr, 1904 yılında, Şavşeti ve Klarceti bölgelerindeki araştırma gezisi sırasında, Phikuri köyünden yola çıkıp Gigadzistzkali adı dereyi geçtikten sonra Dasamobi Kilisesi’ne ulaştığını yazar. Marr’ın verdiği bilgiye göre, kilise bu tarihte yarı yarıya yıkıktı ve ancak planını çıkarmak mümkündü. Marr’ın “Şavşet-İmerhevi tipi” olarak adlandırdığı dikdörtgen planlı, tek nefli ve yuvarlak apsisli kilisenin içi ve etrafı yıkıntılarla doluydu. Güney duvarının yıkıntılarında ceviz ağacı büyümüştü. Kilisenin içinde ve duvarlarında da ağaçlar büyümeye başlamıştı. Kilisenin iç mekânda uzunluğu yaklaşık yaklaşık 10,5 metre, genişliği yaklaşık 7,5 metre idi. Kilisenin bulunduğu alan taş duvarla çevrilmişti.[1]
Kaynakça
- ^ a b c Nikolay Marr, Şavşeti ve Klarceti Gezi Günlükleri (შავშეთსა და კლარჯეთში მოგზაურობის დღიურები), Batum, 2015, s. 156-157. 9 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-434-11-2.
- ^ a b 2016 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2016 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2017, s. 163. 17 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9470-8-7
- ^ Şavşeti (შავშეთი), Mamia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Şota Mamuladze, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikidze, Cemal Karalidze, Batum, 2011, s. 16. 19 Nisan 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-407-11-6.
- ^ "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, "Batum oblastı", Sıra no: 1479". 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2024.
