Efeler Köyü Camii
41°26′20″K 41°55′34″D / 41.43889°K 41.92611°D / 41.43889; 41.92611İnanç İslam Durum Aktif Mimari Mimari tür Gürcü mimarisi Tamamlanma 1958 (Eprati Kilisesi'nin yıkılmasıyla) Özellikler Minare sayısı 1 Malzemeler Taş
Efeler Köyü Camii veya Eprati Camii, tarihsel Maçaheli bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Borçka ilçesine bağlı ve eski adı Eprati olan Efeler köyünde bulunan bir camidir. Köyün eski adından dolayı Eprati Camii olarak da bilinir. Efeler Köyü Camii, köydeki Gürcü kilisesi Eprati Kilisesi yıkılıp yerinde inşa edilmiştir.[1]
Tarihçe
Maçaheli bölgesinin Türkiye tarafında kalan ve Evprati olarak da bilinen Eprati köyünün kilisesi olan Eprati Kilisesi, sözlü geleneğe göre 12-13. yüzyılda, Sanaki mahallesinde, Eprati Deresi'nin sağ kıyısında inşa edilmiştir. Maçaheli bölgesi 16. yüzyılın ortalarına doğru Osmanlıların eline geçince, Eprati Kilisesi'nin rahibi ünlü Gürcü din adamı Svimon Eprateli idi. Bu köyün adıyla anılan Rahip Svimon, Müslüman olmayı kabul etmeyip Şavşeti'ye gitmiştir. Eprati köyünün Müslüman olmasından sonra işlevini yitirmiş olan kilise, 20. yüzyılın ortalalarına kadar varlığını korumuştur. Söz konusu kilise bu tarihlerde yıkılmış, kilisenin taşları da kullanılarak Efeler Köyü Camii inşa edilmiştir. Caminin inşa tarihinin 1958 yılı olduğu göz önüne alınırsa, Eprati Kilisesi'nin bu tarihten bir süre önce yıkıldığı söylenebilir.[1][2]
Mimari
Efeler Köyü Camii, Maçaheli bölgesindeki geleneksel ahşap camilerin aksine taş malzemeden inşa edilmiştir. Yapının inşasında, kısa bir süre önce yıkılan Eprati Kilise'nin taşlarından da yararlanılmıştır. Caminin iç mekânında ise, ahşap malzemeye de yer verilmiştir. Efeler Köyü Camii'nin batı, güney ve doğu tarafında söz konusu kiliseden malzemeler kullanılmıştır. Caminin girişine konmuş olan dikdörtgen sütunlar ve iki sütun başlığı bu kiliseden alınmıştır. Caminin yanında eskiden mektep olan binanın batı duvarında da kilisenin taşları bulunmaktadır. Bu taşlar arasında, kilisede duvar resmi için kullanılan bir taş da yer alır. Ancak bu taştaki hem duvar resmi hem de duvar resminin yapıldığı sıva tahrip edilmiştir. Caminin etrafında ise, kireç harcı parçaları ve yontulmuş taşlar, ayrıca kilisenin inşaatında kullanılmış olan bir adet taş mil bulunmaktadır. Caminin batı tarafında ise kilisenin kemerinden parçalar kalmıştır.[2][3]
Galeri
-
Eprati / Efeler Köyü Camii'nin içinden bir görünüm; mihrap ve minber -
Vaaz kürsüsü -
Minberden bir süsleme ayrıntısı
Kaynakça
- ^ a b "İrine Tzutzunava, "Türkiye'nin Maçaheli Vadisinde Eprati Köyü" (სოფელი ეფრატი თურქეთის მაჭახლის ხეობაში)". 22 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ocak 2020.
- ^ a b 2016 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2016 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2017, s. 14-15 17 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9470-8-7
- ^ Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu (Gürcüce), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, Tiflis, 2018, s. 174, ISBN 9789941478178.
