Hertvisi Manastırı

41°29′15″K 41°54′34″D / 41.48750°K 41.90944°D / 41.48750; 41.90944İnançDoğu Ortodoks KilisesiMezhepGürcü Ortodoks KilisesiDurumYıkılmışMimariMimari türManastırMimari biçimGürcü mimarisiTamamlanma? Orta ÇağÖzelliklerMalzemelerKaba yontma taş, kireç harcı

Hertvisi Manastırı (Gürcüce: ხერთვისის მონასტერი), Artvin ilinin Borçka ilçesine bağlı ve eski adı Hertvisi olan Camili köyünde Orta Çağ'dan kalma Gürcü manastırıdır.^[1]

Hertvisi köyü ile manastırının yer aldığı Acara bölgesinin Maçaheli vadisi, tarihsel Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biridir. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi ve köyü, 16. yüzyılın ortalarına doğru Gürcülerden ele geçirmiştir. Hertvisi Manastırı, bu bölgedeki halkın Hristiyan olduğu Osmanlı dönemi öncesinden kalmıştır. Nitekim Hertvisi ve çevre köylerinin halkı 1886 ve 1922 nüfus tespitlerinde de Gürcü olarak kaydedilmiştir.^[2][3] Gürcüce bir yer adı olan Hertvisi (ხერთვისი), eski Gürcü dilinde iki nehrin birleştiği yerde oluşan yarım ada şeklindeki yeri ifade eder.^[4] Nitekim Hertvisi köyü de böyle bir noktada yer alır.

Hertvisi Manastırı, köyün Sisvaeti mahallesinin 1 kilometre kuzeydoğusunda, yüksek bir kayanın dibinde inşa edilmiştir. Bu manastırdan geriye sadece iki duvar kalmıştır. Her biri 2,5 metre uzunluğunda olan bu iki duvar, birbirine paralel kayaya yapışık biçimde uzanır. Bu duvarların tek bir yapının parçaları olduğu anlaşılmaktadır. Kaba yontulmuş iri ve küçük taşlarla inşa edilmiş olan duvarlarda kireç harcı kullanılmıştır. Bir metre kalınlıkta olan bu duvarların yukarısındaki kayada, yaklaşık 30 metre yükseklikte bir mağara yer alır. Köylülerin verdiği bilgiye göre bu mağara kayaya oyularak oluşturulmuştur. Kemerli mağaranın bir tarafı köşeliyken, diğer tarafı bir yayı andırmaktadır. Bu mağaranın eskiden pencereleri ve ahşap merdiveni olduğu köylülerin verdiği bilgilerden anlaşılmaktadır. Yazılı kaynaklar üzerinden oyulmuş mağaranın küçük bir kilise olduğu ve duvarları bugüne kalmış olan binayla birlikte manastırı oluşturduğu söylenebilir. Bu kaya köylülerce “Şahin Kayası” olarak adlandırmakta, mağaranın da Gürcü kraliçesi Tamar’ın bir zamanlar yaşadığı yer olduğuna inanılmaktadır.^[1]