Piginda

Piginda / Bargasa

Diğer adı	Bargasa
Konum	Bozdoğan, Aydın,  Türkiye
Bölge	Karya
Tür	Yerleşim
Tarihçe
Kuruluş	MÖ.4.yüzyıl
Devir(ler)	İlk Çağ
Kültür(ler)	Helenistik dönem, Roma Dönemi
Sit ayrıntıları
Buluntu(lar)	Antik kent tiyatrosu, kent surları
Kazı tarihleri	1997-1998
Arkeologlar	Prof. Dr. Ender Varinlioğlu

Piginda (Pyginda) veya Bargasa, Batı Anadolu'da, Aydın ilinin Bozdoğan ilçesine bağlı Çamlıdere Köyü'ne yaklaşık 7 kilometre mesafede Büyük Menderes Nehri'nin bir kolu olan Akçay'ı panoramik olarak gören bir tepe üzerine konumlanmış bir antik kenttir.^[1][2] Bir başka kaynağa göre kent, Bozdoğan’ın kuzeyinde Kavaklı köyü sırtlarında yer almakta olup, Piginda – Bargasa şeklinde ikili bir isimle değerlendirilmesi yanlıştır,^[3] ancak Aydın Arkeoloji Müzesi'nde bulunan kente ait kalıntılar Bargasa/Piginda yerleşimi adıyla sunulmaktadır.^[4]

Kente ilişkin bilgiler Bizanslı Stephanos'un Ethnica adlı coğrafya sözlüğünde geçer.^[5] Piginda adının Luvi kökenli olduğu düşünülmektedir. Stephanos, Piginda'yı ‘demos’ yani küçük bir yerleşme olarak tanıtır.^[6]

MÖ 4. yy.'la dayanan antik yerleşim, üç farklı akropolden oluşmakta ve tipik Karya mimarisi özelliklerini yansıtmaktadır. Helenistik döneme atfedilen surlar, yaklaşık 1 metre kalınlığındadır.^[1] Kentin önemli yapıları arasında üç sarnıcın birleşmesiyle oluşmuş bir tiyatro ve muhtemelen Heraion diyebileceğimiz kutsal yapı bulunur. Kare planlı bir yapıda bulunan yazıttan anlaşıldığı kadarıyla kentte Zeus Pigindenos kültü mevcuttu.^[5]

Bargasa/Piginda yerleşimine ilişkin ilk çalışmalar, 19. yüzyılın sonlarında Amerikalı arkeolog James Morton Paton tarafından, kent lejantının yer aldığı sikkeler üzerinde yapılmıştır.^[7] Klaudyos Batlamyus'u kaynak alan araştırmacılar, bu kentin konumunu Alabanda ve Amyzon'a yakın olarak belirlemekte ve bu görüşlerini Aydın ili sınırları içinde bulunan Bargasa sikkeleriyle desteklemektedirler.^[7]

Kentte ilk kazı çalışmalarına 1997 ve 1998 yıllarında başlanmıştır. Bu çalışmalar, Aydın Arkeoloji Müzesi başkanlığında, Bordeaux Üniversitesi'nin desteğiyle ve Pierre Debord (1942-2015) 'un bilimsel danışmanlığında gerçekleştirilmiştir.^[8]

Kentte 2012’de Aydın Müzesi tarafından yapılan yüzey araştırmaları sonucunda Bargasa (Piginda), Aydın Kültür Envanteri listesine alınmıştır. Piginda Antik Kenti'nde yapılan kurtarma kazılarında bulunan heykeller ve diğer eserler Aydın Arkeoloji Müzesinde sergilenmektedir.^[6]