1 Brygada Jazdy

1 Brygada Jazdy

Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1919
Rozformowanie	1921
Tradycje
Kontynuacja	VI Brygada Jazdy[1]
Dowódcy
Pierwszy	ppłk Władysław Belina-Prażmowski
Działania zbrojne
wojna polsko-bolszewicka bitwa pod Równem (3-8 VII 1920) bitwa pod Chodorowem (19 VIII–9 IX 1920) bitwa pod Zasławiem (23 IX 1920)
Organizacja
Rodzaj wojsk	Jazda
Podległość	grupa „Bug” (1919) 2 Dywizja Jazdy (VIII 1920) 1 Dywizja Jazdy 6 Armia (22 VIII 1920 -)
Multimedia w Wikimedia Commons

1 Brygada Jazdy (1 BJ) – wielka jednostka jazdy Wojska Polskiego II RP.

Formowanie i walki

W lutym 1919 Naczelne Dowództwo Wojska Polskiego podjęło decyzję o tworzeniu związków taktycznych kawalerii. Jako pierwsza, w ramach grupy „Bug” gen. Jana Romera, utworzona została 1 Brygada Jazdy ppłk. Beliny-Prażmowskiego^[2]. W maju 1919 Ministerstwo Spraw Wojskowych w porozumieniu z Naczelnym Dowództwem Wojska Polskiego zaplanowało sformowanie pięciu brygad jazdy o jednolitej organizacji, w tym 1 Brygadę Jazdy w składzie 1 pszwol., 7., i 11 pułk ułanów oraz 1 dywizjon artylerii konnej^[3].

W początkowym okresie walczyła w składzie: 1 puł (późniejszy 1 pszw.), 3 puł (późniejszy 7 puł), 4 puł (późniejszy 11 puł). Jej pułki wywodziły swój rodowód z 1 pułku ułanów Legionów Polskich. W jej składzie walczył również 17 i 6 puł^[4].

W związku z zagrożeniem, jakie na froncie ukraińskim stanowiła konnica Budionnego, 2 lipca 1920 utworzono dwudywizyjną Grupę Operacyjną Jazdy gen. Jana Sawickiego. Tworzyła ją między innymi 2 Dywizja Jazdy płk. Władysława Okrzy-Orzechowskiego w składzie 1. i 7 Brygada Jazdy^[5]. W rejonie Zamościa powstawały nowe jednostki. Nową 1 Brygadą Jazdy miał dowodzić płk Janusz Głuchowski. Grupa Operacyjna została rozwiązana rozkazem dowództwa Frontu Południowo-Wschodniego nr 9 z 4 sierpnia 1920. Jako że Grupa powstawała na zapleczu, a w rejon forowania przybywały jednostki kawaleryjskie, na froncie pozostawały poważnie osłabione brygady jazdy znajdujące się w podległości 2 Armii. Zostały one czasowo przekształcone w grupy jazdy. Dawna 1 Brygada Jazdy w składzie 1 pułk szwoleżerów i 7 pułk ułanów (łącznie w stanie bojowym 8 szwadronów liniowych, 32 oficerów, 660 szabel, 17 km i 12 dział) przekształciła się w grupę rtm. Jana Głogowskiego^[6].

Brygada działała początkowo w składzie mieszanej grupy operacyjnej. Następnie weszła w skład 2 Dywizji Jazdy, a od 14 sierpnia 1920 roku wchodziła w skład 1 DJ. Od 22 sierpnia 1920 roku działała samodzielnie na korzyść 6 Armii^[7]. W październiku 1920 roku obsadziła linię demarkacyjną od Wołoczysk do granicy z Rumunią.

W maju 1921 roku, na bazie wojennej 1 Brygady Jazdy w DOK VI, sformowana została VI Brygada Jazdy z miejscem postoju dowództwa we Lwowie^[1].

Mapy walk brygady

• 
  Walki i marsze 1 BJ^[8] 
• 
• 
• 

Skład 1 Brygady Jazdy

Kadra

dowódcy brygady

• ppłk Władysław Belina-Prażmowski (II 1919-)
• płk Janusz Głuchowski (był VIII i IX 1920)^[13]

szef sztabu - rtm. Roland Bogusz (od 15 IX 1919^[14])

Przypisy

Bibliografia

• "Księga jazdy polskiej", pod protektoratem marsz. Edwarda Śmigłego–Rydza. Warszawa 1936. Reprint, Bellona Warszawa 1993
• MirosławM. Giętkowski MirosławM., Artyleria konna Wojska Polskiego 1918-1939, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2001, ISBN 83-7174-823-X, OCLC 69505837 . Brak numerów stron w książce
• Włodzimierz Nowak: Samhorodek – Komarów 1920. Walki jazdy polskiej z konnicą Budionnego, maj – wrzesień 1920. Warszawa: Bellona SA, 2010. ISBN 978-83-11-11897-3.
• Tadeusz Nowiński: Zarys historji wojennej 5-go pułku ułanów zasławskich. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1929, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
• Józef Soniński: Zarys historii wojennej 11-go pułku Ułanów Legionowych. Warszawa: Zakłady Graficzne „Polska Zjednoczona”, 1928, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
• Studia taktyczne z historii wojen polskich 1918–1921. T. VI; Bój pod Zasławiem – 23 września 1920. Warszawa: Wojskowy Instytut Naukowo–Wydawniczy, 1925.
• Marek Tarczyński (red.): Bitwa lwowska 1920. Dokumenty operacyjne. T. 1. Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2002. ISBN 83-7399-012-7.
• Arkadiusz Tuliński: 6 Armia Wojska Polskiego w wojnie polsko-bolszewickiej w 1920 r. T. 1 i 2. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 2020. ISBN 978-83-8229-062-2.
• Henryk Wielecki: Wojsko Polskie 1921-1939. Warszawa: Wydawnictwo Crear, 1992. ISBN 83-900345-0-7.
• Lech Wyszczelski: Wojsko Polskie w latach 1918–1921. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2006. ISBN 83-89729-56-3.
• Dowódcy dywizji i brygad jazdy/kawalerii...