Delta IV Heavy

Artykuł ten został zgłoszony do umieszczenia na stronie głównej w rubryce „Czy wiesz”.
Pomóż nam go sprawdzić: oceń zgłoszoną nominację.

Delta IV Heavy
Delta 4H

Rodzina rakiet nośnych Delta IV
Rakieta Delta IV Heavy w 2013 roku
Producent	United Launch Alliance
Koszt wystrzelenia	350 mln dolarów
Data pierwszego startu	21 grudnia 2004
Data ostatniego startu	9 kwietnia 2024
Statystyki
Wszystkie starty	16
Udane starty	15 (94%)
Nieudane starty	1
Zdolność wynoszenia	LEO 28 790 kg GEO 6750 kg
Siła ciągu przy starcie	8670 kN
Wymiary
Długość	70,7 m
Średnica	5,1 m
Masa całkowita	733 000 kg
Stopnie rakiety
Stopień 0.	2 × Delta RS-68
Stopień 1.	1 × Delta RS-68
Stopień 2.	1 × Delta 4H-2
Multimedia w Wikimedia Commons

Delta IV Heavy – dwustopniowa rakieta nośna, największa z rodziny rakiet Delta IV. W momencie wycofania z użytku w 2024 roku była to trzecia na świecie rakieta nośna o największym udźwigu, za Space Launch System wyprodukowanym przez NASA i rakietą Falcon Heavy należącą do firmy SpaceX^[1][2]. Rakieta została wyprodukowana przez United Launch Alliance i została po raz pierwszy wystrzelona w 2004 roku^[3]. United Launch Alliance w przyszłych lotach firma zamierza korzystać z rakiety Vulcan Centaur^[4]. Ostatni lot rakiety Delta IV Heavy odbył się 9 kwietnia 2024 roku^[5].

Pierwszy stopień rakiety Delta IV Heavy składa się z jednego stopnia Common Booster Core oraz dwóch dodatkowych stopni Common Booster Core pełniących rolę boosterów rakietowych. Przy starcie uruchamiane są wszystkie trzy silniki rakietowe. Po 44 sekundach centralny stopień redukuje swoją moc do 55% w celu oszczędzania paliwa do momentu separacji boosterów, które wypalają się po 242 sekundach od startu i są separowane od centralnego stopnia. W tym samym momencie silnik centralnego stopnia wraca do pełnej mocy i kontynuuje ją przez 86 sekund, po separacji drugi stopień pozwala osiągnąć rakiecie orbitę okołoziemską^[6].

Rodzina rakiet Delta IV została opracowana przez firmę Boeing, program ten został później przeniesiony do United Launch Alliance. Delta IV Heavy została zaprojektowana jako najpotężniejsza rakieta w tej rodzinie rakiet, która zawierała również rakiety Delta IV Medium^[7]. Rakieta Delta IV Heavy może wynieść 28 370 kilogramów ładunku użytecznego na niską orbitę okołoziemską a 13 810 kilogramów na geostacjonarną orbitę transferową^[7].

Pierwszy start rakiety Delta IV Heavy miał miejsce 21 grudnia 2004 roku i zakończył się częściową porażką. Kawitacja ciekłego tlenu w układach paliwowych spowodowała wyłączenie obu boosterów osiem sekund przed ich planowanym wyłączeniem, co spowodowało mniejszą prędkość rakiety, której drugi stopień nie był w stanie wynieść na planowaną orbitę okołoziemską. Ostatecznie ładunek użyteczny został wyniesiony na niższej orbicie niż pierwotnie planowano^[8].

Pierwszym ładunkiem operacyjnym rakiety Delta IV Heavy był satelita DSP-23, który został pomyślnie wystrzelony w 2007 roku. Następnie rakieta została wyznaczona do wystrzelenia pięciu satelitów rozpoznawczych dla National Reconnaissance Office do 2013 roku. W grudniu 2014 roku rakieta Delta IV Heavy została wykorzystana do wyniesienia na orbitę okołoziemską statku kosmicznego Orion w ramach Exploration Flight Test 1, którego lot po kilku opóźnieniach rozpoczął się 5 grudnia 2014 roku o godzinie 12:05 UTC^[9].

12 sierpnia 2018 roku rakieta Delta IV Heavy z dodatkowym trzecim stopniem napędzany silnikiem Star 48 została wykorzystana do wyniesienia sondy Parker Solar Probe na orbitę heliocentryczną^[10]. W maju 2023 roku zakończono budowę ostatniego egzemplarza rakiety nośnej Delta IV Heavy, oficjalnie kończąc produkcję rakiet z rodziny Delta IV^[11]. Ostatnia rakieta Delta IV Heavy wystartowała 9 kwietnia 2024 roku^[12].

• Atlas V
• Vulcan Centaur
• United Launch Alliance