2 Zaporoska Brygada Strzelców

2 Zaporoska Brygada Strzelców

Historia
Państwo	Ukraińska Republika Ludowa
Sformowanie	1920
Rozformowanie	1922
Tradycje
Rodowód	Zaporoski pułk piechoty
Dowódcy
Pierwszy	płk Iwan Łytwynenko
Działania zbrojne
Wojna ukraińsko-sowiecka, Wojna polsko-bolszewicka
Organizacja
Rodzaj wojsk	Piechota
Podległość	1 Zaporoska DS

2 Zaporoska Brygada Strzelców – oddział piechoty Armii Ukraińskiej Republiki Ludowej.

W wyniku rozmów atamana Symona Petlury z naczelnikiem państwa i zarazem naczelnym wodzem wojsk polskich Józefem Piłsudskim prowadzonych w grudniu 1919, ten ostatni wyraził zgodę na tworzenie ukraińskich jednostek wojskowych w Polsce^[1].

Brygada została sformowana na mocy dowódcy 1 Zaporoskiej Dywizji Strzelców nr 40 z 16 czerwca 1920^[2]. W jej skład weszły: Bohuno-Karmelucki kureń piechoty z rozformowanego Zaporoskiego pułku piechoty, samodzielny kureń Niżowych Zaporożców (do 8 czerwca oddział partyzancki) i samodzielny Hajsyńsko-Bracławski kureń piechoty atamana Ananija Wołyńca. Rozkazem dowódcy dywizji nr 57 z 20 lipca 1920 „za dokonane rabunki i gwałty” Hajsyńsko-Bracławski kureń piechoty został rozwiązany, a w jego miejsce rozpoczęto formowanie Bohdano-Doroszenkowskiego kurenia piechoty. 22 października ten ostatni został przeniesiony do składu nowo powstałej 3 Zaporoskiej Brygady Strzelców^[3]. Mobilizacja przeprowadzona w powiecie starokonstantynowskim pozwoliła na uzupełnienie Bohdano-Doroszenkowskiego kurenia strzeleckiego, który 1 listopada został podzielony na dwa odrębne kurenie: Bohdanowski i Doroszenkowski.
W związku z podpisaniem przez Polskę układu o zawieszeniu broni na froncie przeciwbolszewickim, od 18 października wojska ukraińskie zmuszone były prowadzić działania zbrojne samodzielnie^[4]. 21 listopada, pod naporem wojsk sowieckich, 2 Zaporoska Brygada Strzelców przeszła na zachodni brzeg Zbrucza, gdzie została internowana przez Wojsko Polskie. Jej żołnierzy skierowano do obozu internowania w Pikulicach^[5][6].

Rozkazem dowódcy dywizji nr 171 z 21 czerwca 1921 kurenie strzelców 4. i 5. zostały połączone w jeden 4 Bohdano-Doroszenkowski kureń zbiorczy. Wraz z dwoma innymi kureniami – Niżowych Zaporożców im. Hetmana Pawła Połubotoka i 4 kureniem im. Atamana Jana Karmeluka stanowił nową 2 Zaporoską Brygadę Zbiorczą.

Rozkazem dowódcy 1 Zaporoskiej Dywizji Strzelców nr 252 z 6 października 1922, 2 Zaporoska Brygada Strzelców (bez 4 kurenia) została przekształcona w sotnię zbiorczą, a kurenie w czoty zbiorcze. Pododdziały zachowały swoje tradycyjne nazwy^[5].

 Osobny artykuł: Brygady strzelców Armii Ukraińskiej Republiki Ludowej.

Organizacja brygady w listopadzie 1920^[5]

• dowództwo i sztab
• samodzielna czota konna
• drużyna łączności
• oddział zaopatrzenia
• 4 Zaporoski kureń strzelców im. hetm. Petra Doroszenki
• 5 Zaporoski kureń strzelców im. hetm. Bohdana Chmielnickiego
• 6 kureń strzelecki Niżowych Zaporożców

• Jacek Legieć: Armia Ukraińskiej Republiki Ludowej w kampanii polsko-bolszewickiej 1920 r.. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2002. ISBN 83-7322-529-3.
• Janusz Odziemkowski, Andrij Rukkas: Polska – Ukraina 1920. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Volumen”, 2017. ISBN 978-83-64708-29-9.
• Andrij Rukkas: Razem z Wojskiem Polskim. Armia Ukraińskiej Republiki Ludowej w 1920 roku. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej–Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 2020. ISBN 978-83-8098-843-9.
• Sebastian Szajdak: Polsko–ukraiński sojusz polityczno–wojskowy w 1920 roku. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2005. ISBN 83-7399-132-8.