Strażnica WOP Muszyna

Strażnica Wojsk Ochrony Pogranicza Muszyna – nieistniejący obecnie pododdział Wojsk Ochrony Pogranicza pełniący służbę graniczną na granicy polsko-czechosłowackiej.

Strażnica Straży Granicznej w Muszynie – nieistniejąca obecnie graniczna jednostka organizacyjna Straży Granicznej realizująca zadania bezpośrednio w ochronie granicy państwowej z Czechosłowacją/Republiką Słowacką^[b].

Strażnica została sformowana w 1945 w strukturze 40 komendy odcinka^[1] jako 181 strażnica WOP (Muszyna)^[2] [3] o stanie 56 żołnierzy. Kierownictwo strażnicy stanowili: komendant strażnicy, zastępca komendanta do spraw polityczno-wychowawczych i zastępca do spraw zwiadu. Strażnica składała się z dwóch drużyn strzeleckich, drużyny fizylierów, drużyny łączności i gospodarczej. Etat przewidywał także instruktora do tresury psów służbowych oraz instruktora sanitarnego^[4].

W związku z reorganizacją oddziałów WOP, 24 kwietnia 1948 strażnica została włączona w struktury 49 batalionu Ochrony Pogranicza^[5], a 1 stycznia 1951 31 batalionu WOP w Nowym Sączu.

Od 15 marca 1954 wprowadzono nową numerację strażnic^[c], a strażnica WOP Muszyna-Złockie I kategorii otrzymała nr 184 w skali kraju^[7].

31 grudnia 1959 23 placówka WOP II kategorii Muszyna, a 1 stycznia 1964 jako 17 placówka WOP II kategorii Muszyna funkcjonowała w strukturach 31 batalionu WOP.

Strażnica WOP Muszyna do 15 maja 1991 była w strukturach Karpackiej Brygady Wojsk Ochrony Pogranicza.

Straż Graniczna:
15 maja 1991 po rozwiązaniu Wojsk Ochrony Pogranicza, 16 maja 1991 strażnica w Muszynie przejęta została przez Karpacki Oddział Straży Granicznej w Nowym Targu^[d][9] i przyjęła nazwę Strażnica Straży Granicznej w Muszynie (Strażnica SG w Muszynie).

W 2000 rozpoczęła się reorganizacja struktur Straży Granicznej związana z przygotowaniem Polski do wstąpienia, do Unii Europejskiej i przystąpieniem do Traktatu z Schengen. Podczas restrukturyzacji wprowadzono kompleksową ochronę granicy już na najniższym szczeblu organizacyjnym tj. strażnica i graniczna placówka kontrolna. Wprowadzona całościowa ochrona granicy zniosła podział na graniczne jednostki organizacyjne ochraniające tylko tzw. „zieloną granicę” i prowadzące tylko kontrole ruchu granicznego. W wyniku tego, 2 stycznia 2003 nastąpiło zniesie Strażnicy SG w Muszynie^[e]. Ochraniany przez strażnicę odcinek granicy państwowej, przejęła Graniczna Placówka Kontrolna Straży Granicznej w Muszynie (GPK SG w Muszynie)^[8] .

W 1960 23 placówka WOP Muszyna II kategorii ochraniała odcinek granicy państwowej o długości 26465 m:

• włącznie znak graniczny nr I/288, wyłącznie znak gran. nr II/32/8.

1 stycznia 1964 na ochranianym odcinku przez strażnicę funkcjonowało przejście graniczne małego ruchu granicznego (mrg) w których kontrolę graniczną i celną osób, towarów oraz środków transportu wykonywała załoga strażnicy:

• Milik-Legnawa.

W ochronie granicy dowódcy strażnicy ściśle współpracowali ze swoimi odpowiednikami tj. naczelnikami placówek OSH (Ochrana Statnich Hranic) CSRS.

Straż Graniczna:
6 grudnia 1996 na odcinku strażnicy zostały uruchomione przejścia graniczne mrg, w których kontrolę graniczną i celną osób, towarów oraz środków transportu wykonywała załoga strażnicy:

• Milik-Legnawa
• Muszynka-Kurov.

• 180 strażnica WOP Muszynka ⇔ 182 strażnica WOP Żegiestów – 1946
• 18 placówka WOP I kategorii Tylicz ⇔ 16 placówka WOP I kategorii Piwniczna – 01.01.1964.

• ppor. Tadeusz Rybak (był do 1950)
• mjr Henryk Popławski^[10].

• Henryk Dominiczak: Zarys historii Wojsk Ochrony Pogranicza 1945–1985. Warszawa: Wojskowa Drukarnia w Łodzi, 1985.
• Marek Jarosiński. Rys historyczny beskidzko-karpackiego pogranicza polsko-słowackiego. „Biuletyn Centralnego Ośrodka Straży Granicznej”. 1/2000, 2000. Koszalin: Centralny Ośrodek Straży Granicznej. ISSN 1429-2505. 
• Halina Łach: System ochrony polskiej granicy państwowej. Olsztyn: Instytut Historii i Stosunków Międzynarodowych. Wydział Humanistyczny UWM, 2013. ISBN 978-83-935593-8-1.
• Jerzy Prochwicz: Wojska Ochrony Pogranicza 1945–1965. Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, 2011. ISBN 978-83-7726-027-2.
• Straż Graniczna od 1991 – Karpacki Oddział Straży Granicznej. [w:] Muzeum Polskich Formacji Granicznych im. Władysława Raginisa [on-line]. muzeumsg.pl. [dostęp 2016-12-27]. (pol.).
• ASGr. Historia Karpackiej Brygady Wojsk Ochrony Pogranicza. Kraków 1962 r.
• Archiwum Straży Granicznej, DWOP, sygn. 217/143 k. 119–123. Wykazy dyslokacyjne WOP 1946 r.
• Archiwum SGr., zespół archiwalny DWOP, sygn. 1284/200, Struktury organizacyjno-dyslokacyjne. Dyslokacja jednostek Wojsk Ochrony Pogranicza z 8 kwietnia 1954.